Choć polder Żelazna spełnił swoją funkcję podczas powodzi we wrześniu 2024 r., to jego rozbudowa wciąż pozostaje jedną ze strategicznych inwestycji w regionie. Stąd też szczegóły drugiego etapu prac były wyczekiwane. Podczas poniedziałkowej wizyty wiceministra infrastruktury podano, że przetarg wystartuje jeszcze w tym tygodniu, a prace zamkną się w dwóch latach.
Polder Żelazna powstał jeszcze przed II wojną światową. Zajmował powierzchnię około 200 hektarów i był w stanie pomieścić około 1,7 mln metrów sześciennych wody. Powodzie z minionych dekad pokazały jednak, że to nie wystarczy. Stąd decyzja o rozbudowie. Dzięki niej polder, w pierwszym etapie, polder zwiększył powierzchnię do 400 hektarów, a jego pojemność wzrosła do 3,8 mln metrów sześciennych wody.
Rozbudowa polderu Żelazna – ruszy wielka inwestycja
– Oficjalnie mówimy dziś o realizacji drugiego etapu polderu Żelazna. To wielka inwestycja – mówił Przemysław Koperski, wiceminister infrastruktury.
– Dziś rano z dyrektorem gliwickich Wód Polskich i samorządowcami spotkaliśmy się na zbiorniku Racibórz Dolny, który w pełni może osiągnąć swoje parametry tylko z polderem Żelazna. Po rozbudowie zwiększy on pojemność do 9,7 mln metrów sześciennych. Dzięki temu wszystkie miejscowości położone poniżej zyskają na bezpieczeństwie – dodał podkreślając dobrą współpracę rządu i samorządu.
Co obejmą prace?
Drugi etap prac będzie polegał na modernizacji 4 kilometrów wału znajdującego się bezpośrednio przy Odrze.
– Wał będzie podniesiony ok. 2 metrów i doszczelniony, a także zahumusowany. Pojawią się nowe nachylenia skarp i ścieżka na korpusie wału – wyliczał Marcin Jarzyński, dyrektor gliwickich Wód Polskich odpowiedzialnych za inwestycję.
Zmienią się także parametry wału: będzie to trzecia klasa budowli hydrotechnicznej, a dokładnie budowla jazowa wpustowa umożliwiająca pełną sterowalność tego polderu.
– Pojawi się też 200 metrowy przewał, który będzie umożliwiał jego uruchamianie w sposób samoczynny w przypadku wysokiej wody – mówił.
Do tego powstaną drogi serwisowe i przepusty wałowe.
Dyrektor Jarzyński przypominał, że podczas powodzi we wrześniu 2024 polder fizycznie się nie napełnił. Zabrakło kilku centymetrów.
– Po rozbudowie powierzchnia się nie zmieni, to wciąż 400 hektarów – mówił. – Za to wzrośnie pojemność: z 3,8 mln m sześc. do 9,7 mln m sześc. I to znacznie poprawi bezpieczeństwo powodziowe. Bowiem ta tzw. resztówka fali powodziowej, która zostaje po ścięciu jej przez zbiornik w Raciborzu, idąca w kierunku Opola, zostanie złapana właśnie przez polder Żelazna – tłumaczył.
To z kolei oznacza zabezpieczenie przed zalaniem obwodnicy, oczyszczalni i ulicy Partyzanckiej w Opolu.
Wicewojewoda opolski, Sławomir Gradzik, podkreślał, że po zakończeniu prac bezpieczniej poczują się nie tylko mieszkańcy Opola, Dobrzenia Wielkiego i gminy Dąbrowa.
Z kolei prezydent Opola, Arkadiusz Wiśniewski, przypominał, że przebudowa polderu Żelazna trwa od lat.
– Rozmawialiśmy o tej budowie jeszcze w czasach, gdy byłem zastępcą poprzedniego prezydenta. A w 2015 r. miasto zaczynało przygotowanie dokumentacji. Dziś jest podstawą do budowy polderu – cieszył się.
Prezydent przypomniał również, że pokłosiem inwestycji w Opolu jest powstanie ok. 30 km ścieżek rowerowych.
Rozbudowa polder Żelazna. 80 proc. daje Unia
Wiceminister zapowiedział w Opolu ogłoszenie przetargu w ciągu kilku dni.
– Odbędzie się on w procedurze unijnej, spodziewamy się dość dużego zainteresowania – mówi dyrektor Wód Polskich.
– Nie przewidujemy też niespodzianek technicznych. Dlatego, że ta inwestycja nie jest zbyt skomplikowana pod względem hydrotechnicznym, więc planujemy zakończyć ją w ciągu 24 miesięcy.
Inwestycja łącznie będzie kosztować blisko 200 mln zł. W pierwszym etapie pochłonęła 130 mln zł. Natomiast 64 mln zł, przeznaczone na drugi etap pochodzą w 80 proc. z Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (inaczej FEnIKS) na lata 2021-2027. A a pozostałe 20 proc. – z budżetu państwa.
Tak się już zmienił polder Żelazna
Przypomnijmy. Pierwszy etap realizacji inwestycji gliwickie Wody Polskie ukończyły w 2023 r. Wówczas Wody Polskie zwiększyły bezpieczeństwo mieszkańców Opola, gminy Dąbrowa i pobliskich miejscowości.
Kluczowe punkty prac obejmowały:
- dwukrotne powiększenie pojemności polderu;
- budowę i rozbudowę niemal 12 km wałów przeciwpowodziowych;
- modernizację przepompowni.
Przedsięwzięcie zrealizowano dzięki współpracy Wód Polskich i samorządu terytorialnego, przy wsparciu środków europejskich.
Przebudowa polderu pozwoliła na:
- bezpieczeństwo bezpośrednie dla min. 4000 mieszkańców;
- większa pojemność polderu: 400 ha (zamiast 200 ha);
- zwiększenie ochrony przeciwpowodziowej ludności i mienia na terenie województwa opolskiego
- niezawodność infrastruktury;
- nowe obwałowania i rozbudowane istniejące wały – 11,7 km obwałowań wraz z przesłonami bentonitowo-cementowymi;
- stworzenie przestrzeni rekreacyjnej dla mieszkańców – blisko 30 km ścieżek i dróg serwisowych dla rowerzystów, rolkarzy, biegaczy, spacerowiczów itp.;
- likwidację nielegalnego składowiska odpadów;
- ochronę oczyszczalni ścieków, obwodnicy miasta, stadionu miejskiego.
Czytaj też: Zbiornik Racibórz uratował Opole. „Bez niego fala na Odrze byłaby dwa metry wyższa”
***
Odważne komentarze, unikalna publicystyka, pasjonujące reportaże i rozmowy – czytaj w najnowszym numerze tygodnika „O!Polska”. Do kupienia w punktach sprzedaży prasy w regionie oraz w formie e-wydania
