Dlaczego w ogóle warto sprzedawać złom?
– Sprzedaż złomu, w zależności od sytuacji rynkowej i cen złomu, może być dość intratnym zajęciem. Dodatkowo z punktu widzenia etyczno-ekologicznego obrót złomem ma ogromny wpływ na funkcjonowanie gospodarki w obiegu zamkniętym. Sprzedając zużyte metalowe dobra do punktu skupu uwalniamy ich potencjał ekologiczny do ponownego zagospodarowania, czyli odzysku i recyklingu. Dzięki temu trafiają ponownie do obiegu zamkniętego. Dlatego w ten sposób przyczyniają się globalnie do ochrony środowiska i ograniczania wydobycia zasobów naturalnych. Zamiast rudy żelaza wykorzystujemy złom do produkcji stali. Dlatego bardzo ważne jest, aby mieć świadomość, że indywidualne działania – z pozoru nieistotne – przyczyniają się do ratowania całego globu.
Co można sprzedać na skupie złomu?
– Osoba fizyczna może sprzedać niepotrzebne już elementy gospodarstwa domowego. Należy jednak pamiętać, że zabroniona jest sprzedaż infrastruktury kolejowej, wodociągowej i wojskowej. W związku z tym listę sprawdzonych punktów skupu złomu można znaleźć na stronie www.iphgz.pl. Przed wizytą w takim miejscu warto upewnić się, czy dana firma skupuje złom od osób fizycznych. Natomiast zużyty sprzęt AGD (np. pralki, kuchenki) można sprzedać lub oddać do punktu skupu, który posiada stosowne zezwolenia w zakresie przetwarzania lub zbierania takich odpadów. Ewentualnie taki zużyty sprzęt można oddać za darmo do Punku Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK). Każda gmina winna zapewnić takie miejsce dla swoich mieszkańców. Natomiast PSZOK-i nie przyjmują odpadów, których ilość lub rodzaj wskazują, że pochodzą z prowadzenia działalności gospodarczej.
Jak powinna wyglądać od A do Z detaliczna sprzedaż złomu? Na przykład przy sprzedaży auta?
– Jeśli właściciel auta zdecydował się oddać je na zezłomowanie, to w pierwszej kolejności powinien odnaleźć legalnie działający punkt zbierania lub demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Adresy takich punktów można odnaleźć na stronach urzędów wojewódzkich. Wtedy należy dysponować kompletem dokumentów, tj. dowodem rejestracyjnym, kartą pojazdu oraz polisą OC. Ważny jest nie tyle sam dokument, co ważność ubezpieczenia w dniu przekazywania auta do punktu kasacji. Jeżeli zamierzamy oddać do stacji demontażu kompletny samochód, a nie wrak bez silnika, skrzyni biegów, akumulatora, alternatora czy kół, możemy liczyć na pewną zapłatę. Jest ona uzależniona nie tylko od kompletności auta. Również jego marki i modelu oraz rocznika. Jeśli samochód jest niesprawny, można upewniać się dzwoniąc do stacji demontażu. Warto zapytać, czy nie świadczą usługi transportu takiego wraka. Przekazanie zużytego pojazdu we właściwe miejsce jest bardzo ważne. Choćby z punktu widzenia wspierania legalnie działających firm. A także kwestii ochrony środowiska. W szczególności z uwagi na fakt, że wycofany pojazd jest odpadem niebezpiecznym. Dodatkowo podstawą do wyrejestrowania auta w wydziale komunikacji jest zaświadczenie o demontażu pojazdu lub zaświadczenie o przyjęciu niekompletnego pojazdu wydane przez tylko uprawnioną do tego stację. Dodatkowo do sprzedawanego pojazdu sporządzana jest umowa kupna-sprzedaży.
Nie da się też ukryć, że pewnego rodzaju problemem jest jego nielegalna sprzedaż złomu. Czy wiadomo, jaka jest jego skala?
– Z samej definicji szarej strefy wynika, iż bardzo trudno ją oszacować. Mimo to największy problem jest w branży zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji. Dzieje się to z uwagi na cenne surowce, które można odzyskać z takiego starego samochodu. Dlatego też prowadzący punkty skupu złomu ma obowiązek wypełnienia odpowiedniej karty. Taki formularz zawiera informacje na temat osoby, która przychodzi z zamiarem sprzedaży złomu (imię, nazwisko i numer dokumentu tożsamości) oraz oświadczenie klienta, że złom nie pochodzi z kradzieży. Renomowany punkt skupu odmówi. W dodatku nie przyjmie elementów infrastruktury kolejowej, elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej, wodociągowej i wojskowej. Dlatego, że zakup złomu z tych źródeł oraz nieznanego pochodzenia jest karalna. Co więcej, wszelkie nieprawidłowości w funkcjonowania branży winny być zgłaszane do odpowiednich służb. I to one są odpowiedzialne za prowadzenie czynności kontrolnych.
Z drugiej strony, jak sprawdzić, że dany skup złomu jest legalny?
– Na stronie rządowej BDO (Baza Danych Odpadowych) można sprawdzić w rejestrze podmiotów. Choć bez stuprocentowej gwarancji. Dlatego, że urzędy nie weryfikują danych na bieżąco. W związku z tym aby upewnić się, że miejsce, do którego będziemy oddawać złom, funkcjonuje zgodnie z literą prawa, można poprosić przedstawiciela firmy o podanie nadanego nr BDO. Albo też o posiadaną decyzję w zakresie zbierania, lub w zakresie zbierania i przetwarzania odpadów. Warto skorzystać i upewnić się czy dana firma działa legalnie i oddać złom na przykład do jednej z firm zrzeszonych w IPHGZ (listę taką można znaleźć pod linkiem https://www.iphgz.pl/pl/iphgz-menu/czlonkowie-iphgz.html). Oddając odpady do uprawnionych struktur jesteśmy pewni, że trafi on w powołane ręce i zostanie zagospodarowany zgodnie z poszanowaniem zasad ochrony środowiska. Wysokie stawki za złom nie muszą od razu wskazywać na nielegalne prowadzenie działalności. Oczywiście, konkurencja między szarą strefą a legalnie działającym firmami w takim przypadku jest zachwiana. Jeśli nie jesteśmy pewni legalności danego punktu, z punktu widzenia moralnego podejścia obywatelskiego może warto się zastanowić, czy dla kilku groszy warto wspierać działalność szarej strefy?
Czy cały złom jest wrzucany do „jednego worka”?
– Złom dzieli się na klasy, na źródło pochodzenia. W strukturze biznesowej mamy złom niewsadowy, który wymaga specjalistycznego przetworzenia celem przygotowania do produkcji stali; złom wsadowy, czyli taki, który jest już gotowy do przetwarzania w hucie stali; złom poprodukcyjny, pochodzący z linii produkcyjnych; złom poużytkowy, czyli zużyte urządzenia i elementy. Osoba prywatna zazwyczaj dostarcza złom poużytkowy – opakowania metalowe, elementy drobnych konstrukcji, zużyty sprzęt AGD, pojazdy wycofane z eksploatacji.
Jak kształtują się obecnie ceny złomu w Polsce?
– Obecnie średnie ceny złomu niewsadowego kształtują się na poziomie około 1100 PLN za tonę. Cena może się różnić w zależności od wielkości przedsiębiorstwa, odległości pinktu skupu od huty lub portu morskiego bądź granic kraju. Indeks cen złomu prowadzi IPHGZ (jest on ogólnie dostępny na stronie www.iphgz.pl www.iphgz.pl/pl/rynek-zlomu-iphgz/indeks-cen-zlomu.html).
Jakie tworzywa, surowce są najcenniejsze?
– Szczególnie atrakcyjnie cenowo są metale kolorowe, to między innymi: puszki aluminiowe, druty miedziane, armatura mosiężna, grzejniki żeliwne, zbiorniki ze stali nierdzewnej.
Gdzie najczęściej trafia złom? Jakie są wymagania odbiorców?
– Złom stalowy trafia do ostatecznych odbiorców, czyli hut, które produkują stal. W Polsce posiadamy osiem takich zakładów, które zlokalizowane są na południu Polski oraz w województwie mazowieckim i świętokrzyskim. Wymagania dotyczące surowca, który trafia do ostatecznych odbiorców są bardzo restrykcyjne, a każdy zakład hutniczy posiada swoje normy przyjmowania złomu. Odbiorcy surowca szczególny nacisk kładą na bezpieczeństwo i kontrolują dostawy pod kątem zawartości odpadów niebezpiecznych i wybuchowych. To bardzo ważne z punktu widzenia zagrożenia dla zdrowia, a nawet życia ludzi pracujących przy piecach wytwarzających stal.
Złom również może być „zanieczyszczony”?
– Tak, jak każdy surowiec. Mogą być to zanieczyszczenia trwale związane ze złomem, syntetyczne w postaci np. farb, lakierów, smarów, plastików, ale może to być też tlenek żelaza.
Czytaj również: Zapomniana makulatura. Dla wielu to wciąż śmieci, a to jest skarb!
***
Odważne komentarze, unikalna publicystyka, pasjonujące reportaże i rozmowy – czytaj w najnowszym numerze tygodnika „O!Polska”. Do kupienia w punktach sprzedaży prasy w regionie oraz w formie e-wydania.