Rak szyjki macicy jest ósmym co do częstości występowania nowotworem u kobiet w Polsce – stanowi ponad 2,5 proc. nowotworów u kobiet. Rocznie jest wykrywany u ponad 2200 pań, a 1400 z nich umiera z jego powodu.
Regularne badania cytologiczne pozwalają wykryć zmiany przedrakowe i raka we wczesnym – uleczalnym – stadium choroby. Badania dowodzą, że 1,5-2 procent rozmazów cytologicznych jest nieprawidłowych i wymaga dalszej diagnostyki.
Na badanie cytologiczne można umówić się przez IKP lub mojeIKP. Aby wziąć udział w programie, nie trzeba mieć skierowania. Wystarczy zgłosić się do ginekologa lub położnej. Można też się zapisać poprzez e-rejestrację.
Rak szyjki macicy – czy program profilaktyczny jest dla Ciebie?
Tak, jeżeli jesteś kobietą w wieku od 25 do 64 lat, która w ciągu ostatnich 3 lat nie miała wykonywanego przesiewowego badania cytologicznego.
Dostępne są dwa rodzaje badań przesiewowych:
- schemat tradycyjny: klasyczna cytologia wykonywana co 3 lata
- schemat nowy: polega na wykonaniu testu HPV HR z genotypowaniem, który wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku onkogennym w wymazie z szyjki macicy. Wykonywany jest co 5 lat. Jeśli wynik testu HPV HR jest dodatni, z tego samego pobranego materiału wykonuje się dodatkowo cytologię na podłożu płynnym (LBC).
Rak szyjki macicy – czym jest nowa metoda
Test HPV HR z genotypowaniem to badanie molekularne, które wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku wywoływania raka szyjki macicy. Materiał do badania pobiera się wymazem z szyjki macicy.
Cytologia płynna (LBC) wykonywana będzie tylko wtedy, gdy wynik testu HPV HR jest dodatni. Co ważne – nie trzeba wtedy ponownie pobierać wymazu, bo wykorzystuje się materiał z tego samego pobrania. Zakres i częstotliwość badań będzie zależał od wyników testów.
Uwaga! Pacjentki leczone z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne) ponownie mogą zostać objęte badaniami cytologicznymi.
Cele programu:
- zmniejszenie wskaźnika umieralności kobiet na raka szyjki macicy do poziomu osiągniętego w krajach Unii Europejskiej,
- zwiększenie wiedzy kobiet na temat profilaktyki raka szyjki macicy i wprowadzenie na terenie całego kraju jednolitego modelu postępowania diagnostycznego.
Kto i gdzie realizuje program?
- Każda poradnia położniczo-ginekologiczna, która ma podpisaną umowę z NFZ.
- Wybrane poradnie POZ, które podpisały umowę na świadczenia położnej POZ w Programie profilaktyki raka szyjki macicy.
Co Cię czeka w ramach programu?
Skorzystasz z bezpłatnej cytologii, wykonanej przez lekarza lub położną posiadającą odpowiedni certyfikat nadany przez Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy.
Jeśli Twój wynik będzie prawidłowy, lekarz ginekolog zaleci Ci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 3 lat lub – w uzasadnionych przypadkach (w szczególności, jeżeli jesteś zakażona wirusem HIV, przyjmujesz leki immunosupresyjne lub jesteś zakażona HPV – typem wysokiego ryzyka) – po upływie 12 miesięcy.
W przypadku, gdy w badaniu zostaną stwierdzone zmiany o charakterze dysplastycznym, lekarz ginekolog skieruje Cię na dalszą diagnostykę – badanie kolposkopowe lub badanie kolposkopowe z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego. Jeżeli te badania nic nie wykażą, lekarz poinformuję Cię o terminie kolejnego badania cytologicznego – za 3 lata lub w uzasadnionych przypadkach po upływie 1 roku.
Jeżeli rozpoznano u Ciebie raka szyjki macicy lub inne schorzenie, zostaniesz skierowana (poza programem) do leczenia specjalistycznego w warunkach ambulatoryjnych/szpitalnych lub na dalszą diagnostykę do placówek posiadających umowę z NFZ.
Rak szyjki macicy – kiedy zapisać się na diagnostykę?
Warto zgłosić się jak najszybciej. Tylko wczesna diagnostyka pozwala na wykrycie zmian na początkowym etapie i podjęcie skutecznego leczenia.
Co przygotować?
Na wizytę weź ze sobą dokument tożsamości. Pamiętaj, że na badanie nie należy zgłaszać się w czasie krwawienia miesiączkowego, najlepiej zgłosić się nie wcześniej niż 4 dni po ostatnim dniu miesiączki i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki.
Co najmniej 4 dni przed pobraniem wymazu cytologicznego nie należy stosować żadnych leków dopochwowych, od ostatniego badania ginekologicznego / USG przezpochwowego powinien upłynąć co najmniej jeden dzień.
Co zyskasz?
Zdobędziesz niezbędną wiedzę dotyczącą profilaktyki raka szyjki macicy, która pozwoli Ci świadomie kontrolować swoje zdrowie. Poddając się regularnym badaniom, będziesz miała szansę na wczesne wykrycie zmian i podjęcie skutecznego leczenia. Za program odpowiada Narodowy Fundusz Zdrowia.
Czytaj także: Prof. Marek Gierlotka: Zawał zaczyna się od złego stylu życia
***
Odważne komentarze, unikalna publicystyka, pasjonujące reportaże i rozmowy – czytaj w najnowszym numerze tygodnika „O!Polska”. Do kupienia w punktach sprzedaży prasy w regionie oraz w formie e-wydania
