Ekspozycja prezentowana w Galerii Muzeum Śląska Opolskiego przy ul. Ozimskiej, a poprzedzona sobotnim wernisażem (godz. 17), stanowi przegląd jego malarskiego dorobku. Będzie można zobaczyć wybór niespełna 30. prac z lat 1975-2020, reprezentujących trzy ważne etapy twórczości artysty: wczesny, najbardziej ekspresyjny (lata 1975-90), dojrzały, wyróżniający się przygaszoną paletą barw (lata 90. do pierwszej dekady XXI wieku) i najnowszy, w którym istotnym elementem kompozycji jest światło (po 2010).
Malarstwo Lewandowskiego
Motywem przewodnim prac artysty jest zmierzch jako symboliczny czas, w którym osadzona jest niemal cała jego twórczość. On sam mówił o sobie, że „urodził się na ziemi mazowieckiej tuż przed zmierzchem”.
– I z owego zmierzchu wyłaniają się niejednoznaczne, mitologiczne i mityczne postaci, zjawy, zwierzęta, inspirowani rodzimym folklorem bohaterowie, zazwyczaj pogrążeni w smutku i melancholii. Figury te w sposób symboliczny nawiązują do okresu romantyzmu, który był artyście duchowo i stylistycznie bliski. Przenoszą nas także w świat malarstwa Młodej Polski, stanowiąc odniesienie m. in. do twórczości Jacka Malczewskiego – obrazuje Michał Grocholski z Muzeum Śląska Opolskiego.
Co ważne w tym roku mija pół wieku od ustanowienia Nagrody im. Jana Cybisa. To najbardziej prestiżowe w Polsce wyróżnienie przyznawane żyjącym artystom w dziedzinie malarstwa za całokształt ich twórczości. Zainicjowane zostało przez Zarząd Okręgu Warszawskiego Związku Polskich Artystów Plastyków w rok po śmierci Jana Cybisa (1897-1972). Jak czytamy ww oficjalnie opublikowanym regulaminie nagrody: „jej celem jest uczczenie pamięci wielkiego malarza (…), przypomnieniem wielkich wartości, jakie reprezentują: zarówno spuścizna malarska, jak również Jego nieustanny wysiłek całego życia w poszukiwania doskonałości dzieła”.
Tym bardziej więc warto także odnotować, iż Muzeum Śląska Opolskiego od ponad dwóch dekad, w formie wystaw czasowych przybliża twórczość artystów uhonorowanych tą nagrodą. Kuratorkami tej są Patrycja Farys-Kawalec i Marta Podstawa-Boulkroune. A uzupełnieniem ekspozycji będzie monograficzny film dokumentalny o Januszu Lewandowskim „Tuż przed zmierzchem”. Ten wyprodukowany został przez TVP Kultura w 2023 roku (reżyseria M. Strąk, scenariusz: K. Haber, M. Strąk).
O autorze
Janusz Lewandowski (ur. 1937 w Rokiciu koło Płocka, zm. 2022 w Warszawie) jest laureatem Nagrody im. Jana Cybisa za rok 2021. Artysta studiował na Wydziale Malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, dyplom uzyskał w 1964 roku w pracowni Artura Nachta-Samborskiego. Twórca brał czynny udział w życiu artystycznym, uczestnicząc w wielu sympozjach, plenerach, wystawach zbiorowych oraz indywidualnych. Zarówno w kraju, jak i za granicą. Uhonorowany został licznymi nagrodami i wyróżnieniami, m.in. Nagrodą Prezydenta Warszawy na Wystawie Malarstwa i Grafiki Artystów Środowiska Warszawskiego w Zachęcie (1985), Nagrodą im. Władysława Hasiora (2011), Nagrodą im. Kazimierza Ostrowskiego (2017), a także złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2021). Sztuka Lewandowskiego zyskała uznanie w kraju i za granicą. Jego prace znajdują się w kolekcjach prywatnych i w zbiorach muzealnych.
Czytaj także: Jarmark Bożonarodzeniowy w Opolu. Ruszyły przygotowania, jest program imprezy
